قانون منع حجاب از سوی رضا خان در تاریخ ۱۷دی ماه ۱۳۱۴ تصویب و به موجب آن استفاده از چادر،روبنده و روسری برای دختران و زنان ایرانی ممنوع شد.
رضا خان در تمام طول زندگی خود تنها یک بار به سفر خارجی رفت، آن هم کشور ترکیه بود و بعد از این سفر به شدت تحت تأثیر اقدامات رادیکال آتاتورک، رئیس جمهور وقت ترکیه قرار گرفت و بعد از بازگشت به ایران ممنوعیت حجاب در مدارس دخترانه را تصویب کرد.
نکته قابل توجه در اینجا این است که در ترکیه برداشتن حجاب اختیاری بود و در ضمن پیشینه فرهنگی و تمدنی مردم آن دیار با مردم ایران بسیار متفاوت بود، آتاتورک از مدت ها قبل فعالیت های برنامه ریزی شده و تبلیغات محتاطانه ای برای تشویق زنان به برداشتن حجاب، اجرا میکرد، اما در ایران رضا خان با زور و فشار گمان کرد می تواند حجاب را در یک حرکت ناگهانی و بدون برنامه ریزی قبلی از سر زنان ایرانی بردارد غافل از این که آمیختگی اعتقاد با زندگی مردم حرکت اجازه چنین اهانتی به او را نداد و زمینه سرنگونی شاهنشاهی اش را مهیا کرد.
بست نشینی زنان؛ آغاز قصه مستوره
در پی این اقدام رضا خان، عده ای از زنان ایرانی ناگزیر به خانه نشینی شدند و داستان فیلم کوتاه «مستوره» دقیقا از همین جا آغاز میشود؛ از بست نشینی زنان در زمان منع حجاب توسط رضا خان.
در این فیلم زنی جوان را میبینیم که با کودک خود مجبور است بخاطر حفظ حجابش ، در خانه بماند، زنی که در نبود همسر وظایف دو چندان بردوش او قرار گرفته است، داستان اصلی فیلم زمانی شکل میگیرد که مادر مجبور است بین حفظ حجابش و نجات زندگی دخترش یکی را انتخاب کند.
کارگردان به خوبی توانسته است در نقطه اوج داستان، بیننده را درگیر احساسات کند، او به خوبی از حساسیت انسان ها و به خصوص ایرانیها بر روی کاراکتر مادر استفاده میکند.
در این داستان به ارتباط صمیمانه مادر و دختر خردسالش به زیبایی اشاره میشود اما در طول فیلم ما مکالمه ای بین این دو پیرامون علل بست نشینی مادر و توضیح درستی حرکت او به دخترش نمیبینیم
در طول داستان کاراکترهایی را میبینیم که داستانشان به حال خود رها میشود و مجهول می ماند، مانند اشاره مادر در خصوص علت نبود پدر.
خانه پنجم؛ روایتی از کشف حجاب رضاخانی همراه با عشق و طنز
اثر کوتاه بعدی که درباره موضوع کشف حجاب است، فیلم کوتاه «خانه پنجم» است و در این فیلم تلاش فیلمنامه نویس بر این بوده که با داستانی عاشقانه و با اندکی چاشنی طنز به موضوع کشف حجاب بپردازد، استفاده از بازیگران کار اولی در این اثر جز امتیازات آن به شمار میرود زیرا پس زمینه ذهنی از قبل برای مخاطب درباره شخصیت واقعی آن بازیگران،وجود ندارد.
در هر دو اثر (مستوره،خانه پنجم) پایان فیلم به خوبی جمع بندی شده است و گره داستان به خوبی باز میشود.در هر دو اثر ما شاهد نقطه اوج هستیم، فضاسازی و طراحی صحنه و لباس در هر دو اثر جذاب و قابل تقدیر است.
اثر آخری که میخواهیم به آن بپردازیم، «نماهنگ ضربه دوازدهم» است.در این اثر زنی سالمند با مشاهده مسجد گوهرشاد خاطرات کودکی خود در زمان وقوع قانون کشف حجاب را به یاد می آورد.
در هر سه اثر ،تنها از یک زاویه به موضوع کشف حجاب پرداخته میشود؛ آن هم سختی های حفظ حجاب در آن دوره تاریخی است.اما شاید بهتر بود به تلاش ها و اقدامات زنان و مردان در کنار هم ،در راستای مبارزه جدی با این قانون نیز پرداخته میشد.
فیلم کوتاه خانه پنجم رضوانه فتحی
مقاومت زنان ایران در دوران رضاشاه اثر بخش ترین حرکت زنان در طول تاریخ
اگر چه این سه اثر آن چنان که باید و شاید به ابعاد مختلف کشف حجاب نمی پردازد اما با این حال به عنوان تنها اثر های نمایشی قابل ستایش است.
قانون کشف حجاب در کشور ایران،یک دوره تاریخی مهم و عبرت آموز است که فیلم نامه نویسان و کارگردانان سینما و تلویزیون از پرداختن به آن غافل بوده و هستند.
تلاش ارزشمند زنان در زمان کشف حجاب و مقاومتشان در تمام آن ۹سال،بزرگ ترین و اثر بخش ترین حرکت زنان در طول تاریخ ایران به حساب می آید.
حرکتی که در سایه تفکرات غربی و فمنیستی گم شده است.
این همه سوژه ، چرا گیر دادین به کشف حجاب
خانه پنجم خیلی بامزه بود
درباره حجاب اجباری هم مستندی ساخته شده آیا !!!؟؟؟