به گزارش راه نوشت، «روی خاک» به تاریخ شروع المپیک نوین آتن یونان که با ورزش پهلوانی ایرانی‌ها تقارن دارد، اشاره دارد. در این مجموعه به تاریخ شکل‌گیری کشتی در عصر جدید، رقابت‌های قهرمانی کشور، نخستین دوره رقابت‌های کشتی آزاد و فرنگی و اولین سفر برون‌مرزی کشتی‌گیران ایران در دهه۲۰ شمسی پرداخته شده است.
سریال-مستند «روی خاک» با پژوهش و روایت صدرالدین کاظمی در شبکه مستند تولید شده و به‌شیوه توضیحی به واکاوی ورزش کشتی از ابتدا و نحوه شکل‌گیری‌اش تاکنون می‌پردازد. در این مجموعه قطعه‌هایی تاریخ‌ساز از جهان ورزش کشتی، بیش از آنکه دارای چارچوبی شاعرانه شوند، درقالبی استدلالی گرد هم آمده و به توصیف تاریخ پرفراز و نشیب ورزش کشتی ایران می‌پردازد.
با هدف معرفی این مستند با کارگردان آن میلاد پرور گفت‌وگو کردیم:
مستندی با تکیه بر راوی
میلاد پرور برای معرفی این مستند این‌گونه صحبت‌هایش را آغاز کرد: «روی خاک مستندی به گونه توضیحی است؛ مستندی است که تکیه بر راوی دارد. در مستند‌های این‌چنینی راوی می‌تواند درون‌داستانی باشد و همچنین می‌تواند خارج از صحنه باشد. در این مستند راوی درون‌داستانی است. یعنی راوی جلوی دوربین حضور دارد و رویداد‌ها را با توجه به روند تاریخی آنها پیگیری می‌کند. یعنی رویدادمحور است و شخصیت‌محور نیست.
این برنامه تمام مسابقاتی را که از صد سال اخیر و از ابتدای کشتی مدرن ایران تا جام‌جهانی اخیر اتفاق افتاده، با شکست‌ها، قهرمانی‌ها همه را در برمی‌گیرد. ما با افرادی که در این زمینه چه قهرمان بودند چه مربی در ارتباط بودیم و گفت‌وگو کردیم. بعضا خیلی از آنها ایران نبودند ولی به هر صورت ما توانستیم با آنها هماهنگ کنیم اما متاسفانه برخی از این پیشکسوتان فوت کردند. لیکن ما با برخی دیگر از آنها گفت‌وگو کردیم.
همچنین کار‌های ما شامل چند قسمت می‌شود. قسمت آرشیو که غیرقابل دسترس برای مخاطبان عادی است و ما خیلی جست‌وجو کردیم و پژوهشگران زیادی در کنار ما بودند که توانستیم به این آرشیو دست پیدا کنیم. در کنار این آرشیو‌ها گفت‌وگو‌هایی با اشخاص سرشناس داشتیم که در کنار آنها راوی هم حضور داشت. یک‌سری نما‌های اسلو داریم که خاطرات این عزیزان است.
علاوه‌بر این قسمت‌هایی داریم که آقای کاظمی به‌صورت خلاصه نتیجه مسابقات را بیان می‌کنند. کل مستند شامل همین قسمت‌ها می‌شود.»
وی ادامه داد: «همچنین قابل ذکر است این مستند یک مستند توضیحی است. مستند توضیحی نگاه شاعرانه ندارد، به‌دلیل اینکه نگاه شاعرانه بسته به تخیل کارگردان است اما مستند ما بر پایه تخیل گروه نیست بلکه بر پایه رویداد‌ها، عوامل بیرونی و خارجی که در مسابقات اتفاق افتاده، است و حالت استنادی دارد.»
تاریخ صدساله کشتی در ایران
ین کارگردان در رابطه با روند کار در کرونا گفت: «این مستند تاریخ صد سال کشتی در ایران است و کار مشابهی چه در داخل کشور چه در خارج از کشور ندارد. برای این کار خیلی زحمت کشیده شده است. از سال 1398 تولید کار شروع شده تا به شیوع کرونا برخورد کردیم. اما ما پیگیر کار بودیم و کار همچنان هم ادامه دارد.
این مستند حدود 30 قسمت است که الان 7 قسمت آن پخش شده. در ابتدا قرار بود این کار 26قسمت داشته باشد اما مسئولان شبکه مستند پیگیر ماجرا بودند و بازخورد‌ها به کار، مثبت بود؛ درنتیجه تصمیم گرفتند کار ادامه پیدا کند. کرونا تمام کار‌های ما را تحت‌تاثیر قرار داد. باعث شد خیلی از کسانی که با آنها گفت‌وگو می‌کنیم برای جلوی دوربین آمدن ترس داشته باشند. همه این مسائل باعث شد مقداری دور بمانیم اما ما سعی کردیم با رعایت پروتکل‌ها کار را پیش ببریم. همچنین المپیک توکیو قرار بود آخرین قسمت برنامه ما باشد اما با توجه به شیوع کرونا این المپیک با یک سال تاخیر برگزار شد. و ما هم با مقداری تاخیر روبه‌رو شدیم.»
از پوریای ولی تا شاهنامه
میلاد پرور هدف خود را برای تولید این مستند چنین شرح داد: «کشتی اولین ورزش کشورمان است. علاوه‌بر اینکه با روحیه پهلوانی ایرانیان شباهت دارد از پوریای ولی گرفته تا شاهنامه افتخارات زیادی در ورزش کشتی داشتیم. داشتیم عزیزان پیشکسوت را کم‌کم از دست می‌دادیم و باید حتما تاریخ این ورزش را ضبط و ثبت می‌کردیم. این اتفاق هم درحال‌حاضر برای مخاطبان تلویزیون خیلی جذاب خواهد بود. همچنین این کار یک حالت استنادی برای آیندگان خواهد داشت.»
نگاه ملی یا بین‌المللی
وی در پاسخ به اینکه نگاه شما در این مستند نگاهی ملی است یا بین‌المللی، گفت: «در این مستند نگاه شعاری ما صددرصد ملی است. خواستیم جوانان‌مان با این اتفاقات روبه‌رو شوند و انگیزه پیدا کنند، تاریخ را بشناسند و بدانند یک قهرمان از کجا شروع کرده و به کجا رسیده است. و اینها همه نگاهی ملی است.»
پرور در پاسخ به اینکه به نظر شما پیروزی‌های اخیر در کشتی تاثیری بر اقبال مخاطبان این مستند دارد، گفت: «تا امروز مخاطبان زیادی برای این مستند پیدا شده و اکثر دوستان نظر مثبتی به این کار داشتند، چه کسانی که در ورزش تخصص داشتند چه مخاطبان عام. اما با توجه به اتفاقات اخیر که برای کشتی افتاد و پیروزی‌هایی که بود، بی‌تردید نگاه‌های مثبت‌تری خواهیم داشت. اما این موضوع نیاز به این دارد که کار رسانه‌ای بیشتر انجام شود. شاید چنان‌که ما برای این کار زحمت کشیدیم و وقت گذاشتیم، به‌صورت ملی دیده نشده و نگاه رسانه‌ای باید مقدار بیشتری ما را حمایت کند.
پیشکسوتان کشتی نسبت به این برنامه خیلی نگاه مثبتی داشته‌اند و برایشان بسیار خوشایند بود؛ از این جهت که متاسفانه یک مقدار بی‌توجهی همیشه به بازنشستگان قهرمانان ملی ما می‌شود که سنی از آنها گذشته، این عزیزان خیلی با ما همکاری کردند و این مستند بسیار برایشان جذاب بوده. و خیلی از آنها در صفحه‌های رسمی خودشان تبلیغ این کار را کرده‌اند. نگاه‌ها تا امروز همه مثبت بوده است.»
کم کاری درباره قهرمانان
وی ادامه داد: «مخاطبان ما با یک مقدار رخوت روبه‌رو شدند و مستند‌های این‌چنینی که جنبه ملی و قهرمانی دارند خیلی ساخته نشده و توجهی به آنها نشده، برای همین این مستند برای مخاطبان خیلی جذاب خواهد بود و می‌توانند با توجه به این مستند زندگی قهرمانان را بشناسند و با این رویداد‌ها بیشتر آشنا شوند. همچنین این انگیزه به آنها تزریق شود که آنها هم می‌توانند در جایگاه قهرمانی قرار بگیرند و امیدشان را از دست ندهند. علاوه‌بر این مستند قابلیت این را دارد که آیندگان تمام این رخداد‌ها را ببینند و این حالت استنادی خیلی قابل‌توجه است.»
نیاز مستند به کار پژوهشی فراوان
وی در پاسخ به اینکه توصیه شما به افرادی که می‌خواهند مستند ورزشی بسازند، چیست، این‌گونه پاسخ داد: «مستند‌های ورزشی دشواری‌هایی دارد که ازجمله آنها هماهنگی‌های کار است. کارگردانی و روایت مستند ورزشی به‌دلیل موضوع ورزشی بودن آن باید محتوا و ساختار ورزشی داشته باشد. چه‌بسا مستند‌هایی داریم که موضوع آنها ورزشی است اما ساختار آن ورزشی نیست. باید کارگردانی و روایت در اختیار موضوع قرار بگیرد و این موضوع یک مقدار کار سختی است و در طول تولید نیاز به مداومت در کار دارد.
مستند چه ورزشی باشد چه غیرورزشی باید در آن پژوهش کامل و همه‌جانبه انجام داد. برای پژوهش مستند ورزشی بسیار باید وقت گذاشت و به همه نکات ریز و درشت توجه کرد. علاوه‌بر پژوهش هم تدوین هم کارگردانی مستند ورزشی به دوری کردن از اکثر درام‌هایی که تماشا می‌کنیم، نیاز دارد؛ چراکه موضوع ورزش موضوعی است که ساختار خود را می‌طلبد.» او همچنین ادامه داد: «بعد از این به‌دلیل دیده شدن و نگاه‌های مثبت به این کار چند کار دیگر ورزشی هم به من و گروهم پیشنهاد داده شد و در آینده به این مسیر ادامه خواهیم داد.»
شبکه مستند، انگیزه ای برای مستند سازان
از او پرسیدیم که تاثیر شبکه مستند در روند تهیه این کار را چقدر می‌دانید، جواب داد: «شبکه مستند یک شبکه تخصصی است و مخاطبان جدی خود را دارد. برای من بسیار خوشایند است که به سمت ساخت مستند ورزشی می‌رویم، زیرا امروزه در تلویزیون ما جای مستند ورزشی بسیار خالی است و عموم مستند‌های ورزشی ما مخاطبان جدی نداشتند و با ساختار درستی ساخته نشده بودند؛ اما شبکه مستند خیلی جدی‌تر به این زمینه نگاه و تلاش می‌کند در این راستا مستند‌های باکیفیتی را به نمایش بگذارد. بی‌تردید تاثیر مثبتی خواهد گذاشت و برای ما به‌عنوان یک تیم فیلمساز این موضوع باعث انگیزه چندبرابری می‌شود که به ساخت مستند با موضوع ورزش یا سایر موضوعات ادامه دهیم.»
گفتنی است دست‌اندرکاران این مستند عبارت‌اند از: کارگردان: میلاد پرور، تهیه‌کننده: فرزام فرامرزی، تدوین: علی ظاهری، تصویربردار: مهداد هوشیاری، صدابردار: سیدعلی غفاری، مجری طرح: حسین رحمانی، مدیر تولید: کوروش اسدی، مدیر هماهنگی: اکبر فیض و آهنگساز محمد اسلامی.
منبع:فرهیختگان
کلیه حقوق برای عماریار محفوظ است.