خانه گفت و گو گفت‌وگو با کارگردان مستند «بیر عالم سوز» - قصه «چشم انقلاب»

گفت‌وگو با کارگردان مستند «بیر عالم سوز» – قصه «چشم انقلاب»

محمدطه امیری، 26ساله که کارشناسی روزنامه‌نگاری دارد و در حوزۀ مستندسازی نیز فعال است. اولین فیلمش را سال 91 ساخته که یک فیلم کوتاه به نام «عزالدین» درباره بمباران‌های غزه توسط رژیم صهیونیستی است.

بعد از چند تجربه دیگر، به‌همراه دوستانش، مرکز هنری-رسانه‌ای «مُحرِم» را شکل داده و در عرصه تولیدات رسانه‌ای، مشغول هستند. مستند «آقا سعید» و «حصار المسیح» از جمله کارهای پیشین این گروه است.

«بیر عالم سوز» که در اصل عبارتی ترکی به معنی یک دنیا حرف است، عنوان کار اخیر این گروه و اولین اثر جدی محمدطه امیری است، با امیری درباره این اثر که روایتی از زندگی و فعالیت‌های یکی از هنرمندان انقلاب است، گفت‌وگویی داشتیم که در ادامه می‌آید.

انگیزه ساخت این کار چه بود؟

عبدالحسین عدلو که از دوستانم و تهیه‌کننده این مستند هم است، سابقه آشنایی چند ساله با «حاج بهزاد» را دارد که هر از چند گاهی، خاطراتی از «حاج بهزاد» تعریف می‌کرد که برای ما جذاب بود و می‌خواستیم این شخصیت را از نزدیک ببینیم و قصه‌هایش را بشنویم و کم‌کم، ایده‌های مختلفی درباره این قصه‌ها برای ما شکل گرفت.

آقای عدلو، به من گفت که بیا کاری درباره «حاج بهزاد پروین‌قدس» بسازیم، من هم از خداخواسته قبول کردم. طرح کار را به خانۀ تولیدات جوان صداوسیما که کارش حمایت از فیلم اولی‌هاست، ارائه دادیم و کار تحقیق را شروع کردیم.

«حاج بهزاد پروین‌قدس»، یک شخصیت هنری در شهر تبریز است که در جنگ تحمیلی بوده اما در کنارش، عکاس، مستندساز و طراحی هم کرده است و کارهای زیادی در حوزۀ هنر جبهه و دفاع مقدس انجام داده و می‌دهد.

اگر روزی پشت دستگاه مونتاژ، فیلم نوارها را قیچی می‌کرده و به هم می‌چسبانده است الان، پشت رایانه، تدوین می‌کند. این نکته برای من خیلی جالب بود، آدمی که این‌قدر سختی کشیده و خاطرات تراژیک دارد، رفقایش شهید شدند، ولی او هنوز از فعالیتش، دست نکشیده در حالی‌که شما در فضای جبهه فرهنگی دیده‌اید که برخی بعد از مدتی، به دلیل دیده نشدن‌ها و مسائل دیگر، به گوشه‌ای می‌روند و زندگی خودشان را می‌کنند.

می‎توان گفت خاطرات «حاج بهزاد» آرشیو جنگ تحمیلی در تبریز است. از دست‎نوشته تا انگشتر خونی شهید، همه را با هزینۀ شخصی خودش جمع کرده و نگهداری می‌کند.

روند تولید به چه نحو بوده است؟

در سفری که به تبریز داشتیم، پای صحبت‌های »حاج بهزاد» نشستیم. روایت‌های خودش از آن چیزی که ما شنیده بودیم، جذاب‌تر، متنوع‌تر و هم خیلی مسحور کننده‌تر است.

موقع برگشت، 20-30دفتر خاطرات از ایشان با خود به تهران آوردیم. خاطرات را خواندیم و به سناریوهای مختلفی رسیدیم که بعضی از آنها به دلایلی مثل مشکل مالی، محدودیت زمانی و مواردی هم به‌دلیل تجربه کم خودم خط خورد تا به مدلی رسیدیم که براساس آن مدل دوباره تبریز رفتیم و ضبط کار را شروع کردیم.

پای تدوین که نشستیم، تازه فهمیدیم با چه پروژۀ بزرگی روبرو هستیم. در نهایت، کار را به‌نوعی جلو بردیم که نه قصه‌ها از دست بروند و نه آنها را لَب‌پُر کنیم، نگه داشتیم شاید در آینده، بتوانیم کار دیگری با آن بکنیم.

تصمیم گرفتیم مستند را با محوریت قصه‌ها و خاطرات «حاج بهزاد» جلو برود. یعنی ما به بهانه هنرمند بودن «حاج بهزاد»، به سمتش نرفتیم، بنابرین این اثر، بیشتر یک مستند «قصه‌گو» است. روایت این‌چنینی، جذابیت کار را دوچندان می‌کرد. تقریبا یک سال و چند ماه طول کشید تا تولید این مستند، به تمام رسید.

به‌عنوان کسی که درباره یکی از پیشکسوتان هنر انقلاب، اثری ساخته‌اید، به نظرتان، مستندسازها برای پرداختن به چنین شخصیت‌هایی به چه نحو عمل کنند که خروجی خوبی داشته باشد؟

در ساخت مستند خیلی مهم است که شما با چه شخصیتی مواجه هستید. وقتی می‌خواستم مستند را بسازم، عده‎ای می‌گفتند به سراغ دوستان «حاج بهزاد» برو و از آن‌ها مصاحبه بگیر، یک مصاحبه هم از خودش بگیر و تمام. یا اینکه یک دوربین روی دستت بگیر و یک صبح تا شب از سوژه‎ات فیلم بگیر.

من به این عقاید احترام می‎گذارم؛ اما با تحقیقاتی که در مورد حاج بهزاد انجام دادم، فهمیدم که این شخصیت، یک‎سری لایه‌های درونی و پیچیدگی‎هایی دارد که با این مدل مستندسازی‌ها به‎دست نمی‎آید. من باید بدانم وقتی روبروی سوژه می‌نشینم، سؤالم را چطور بپرسم تا به هدفم برسم. باید بداننم اوضاع سوژه چطور است. از چه ‎چیزی بدش می‎آید و از چه چیزی خوشش می‌آید. این‌ها مستلزم شناخت کامل از سوژه در مرحلۀ تحقیق است.

ارسال یک پاسخ

لطفا دیدگاه خود را وارد کنید!
لطفا نام خود را در اینجا وارد کنید