1- مصلحت فیلمی بی پروا است. این شجاعت از فیلم اول یک فیلمساز، جز آنچه در خود حسین دارابی سراغ داریم، پشتوانه ای گرم و قوی از نقش تهیه کننده و جسارت مدیر مربوطه در حوزه هنری را می طلبد. همانگونه که در یادداشت فیلم “دیدن این فیلم جرم است” نوشتم، این جسارت برای سازمانی که سالها فیلم خنثی ساخته و از شرایط انقلابی و پرجنب و جوش دهه شصت فاصله گرفته بسیار هیجان انگیز است.
2- فیلم مصلحت حاصل دوگانه عدالت – مصلحت نیست و چه خوب که وجود و لزوم مصلحت را بکلی رد نمی کند. اگر یادمان باشد سالها قبل رهبر انقلاب در یکی ازدیدارهای دانشجویی فرمودند: « دانشجو باید آرمان‌خواهی خودش را داشته باشد و مسؤولین هم مصلحت اندیشی خودشان را و این دو با هم تزاحم ندارند» فیلم مصلحت در پی تدقیق مفهوم مصلحت اندیشی کاذب و قلابی و مصلحت اندیشی انقلابی و پویاست.
3- مصحلت یکی از بهترین آثار تاریخ سینمای انقلاب در سوژه های قضایی است که یک قاضی شجاع و طراز انقلاب اسلامی را – البته بطور نسبی – به مخاطب ارائه می دهد. قاضی جذابی که با بازی خوب فرهاد قائمیان می تواند حس همذات پنداری و شوق مخاطب را نسبت به اجرای عدالت برانگیزد.
4- از باب عدالت و برای دور شدن از مصلحت اندیشی در نقد فیلم یک رفیق شفیق، باید عرض کنم که در مصلحت دو اشکال محتوایی عمده می بینم :
الف – رویه ای در حال تکرار در بیشتر آثار تاریخی انقلاب است. غرق شدن در اتفاقات و هیجانات انقلاب و چشم پوشی از اینکه آن سالها درخشانترین سالهای وحدت ملی، آرامش معنوی و همدلی و همزبانی امت انقلابی ایران بوده است. رفقای فیلمساز و خود من حواسمان باشد. جنبه رحمانی و آرمانی آن سالها در لابلای حوادث فیلم ها گم نشود.
ب – بازنمایی و تصویر گری شخصیت های گروه های غیر اسلامی و ضد انقلاب از همه طیف های چپ تا گروهک ها و منافقین و … به تدریج در سینمای ایران در حال یک تحریف تاریخی است.
اینکه در فیلمهایمان حس همذات پنداری را در شخصیت پردازی مراعات کنیم، دلیل آن نیست، که چهره کریه، خشن و ضد انسانی این گروه ها و پیوندشان با سلطنت طلبان وحشی را پنهان کنیم.
در مصلحت و خصوصاً سکانس های آخر حس همذات پنداری مخاطب بیشتر از بچه های انقلابی با خانواده سلطنت طلب است. این مسأله که گمان می کنم در فیلم حسین دارابی برخلاف فیلم های مهدویان به عمد نبوده، ممکن است در بلند مدت تاریخ انقلاب را دچار یک تحریف بزرگ کند.
نویسنده : محمد مهدی خالقی
کلیه حقوق برای عماریار محفوظ است.