به گزارش راه‌نوشت، یکی از کاراکترهای موردعلاقه فیلم‌نامه‌نویسان در سریال‌ها و فیلم‌های ایرانی، کاراکتر پزشک است؛ اما فیلم یا سریالی که محور اصلی آن پزشکی یا موضوعات پیرامون آن باشد کمتر به چشم می‌خورد.
سریال «بوعلی سینا» شاید یکی از نخستین فیلم‌های ایرانی باشد که با موضوع پزشکی ساخته شده و معرف یکی از اسطوره‌های بین‌المللی ایران است.
مجموعه تلویزیونی «روزگار قریب» یکی دیگر از این آثار است. روزگار قریب براساس زندگانی زنده‌یاد دکتر محمد قریب، پدر طب اطفال ایران ساخته شده و مهم‌ترین اتفاقات حیات یک مسلمانِ وطن‌پرست را روایت می‌کند که طبابت و انسانیت را پیوند داده است.
علاوه بر این‌ها، فیلم‌هایی مانند سینمایی «سرزمین خورشید» با موضوع نقش پزشکان در دوران دفاع مقدس، سینمایی «بودن یا نبودن» با موضوع اهدای عضو، سریال «پریا» با موضوع ایدز و … نیز تولید شده‌اند.
با این وجود هنوز شخصیت‌ها، دستاوردها و موضوعات بسیاری وجود دارند که می‌توانند دست‌مایه‌ی ساخت آثاری درخشان در این زمینه شوند.
علاوه بر فیلم داستانی، حوزه فیلم مستند هم نسبت به این قشر زحمتکش و موضوعات پیرامونی آن غافل نبوده و سعی کرده با نگاهی نو پای آن را جلوی دوربین باز کند. موضوعاتی مثل پزشکی بحران، حقوق و درآمد پزشکان، دانشجویان پزشکی، کرونا و … از موضوعاتی بوده که نظر مستندسازان را به خود جلب کرده‌اند.
در ادامه به مناسبت روز بزرگداشت پزشک به معرفی چند مستند با این مضمون می‌پردازیم:
مستند «ترخیص»؛ داستان سایه‌ی عدم شفافیت نظام بهداشت بر سر بیماران
مستند «ترخیص»، روایت یک خبرنگار به نام علیرضا وهاب‌زاده از دو سوژهِ بیمار در بخش زنان و زایمان است که با مشکلاتی در بیمارستان و روند پزشکی خود مواجه می‌شوند. طبق بررسی‌های این خبرنگار مشخص می‌شود که روند دادرسی این دو خانواده متفاوت است. همین موضوع باعث می‌شود که او به دنبال سرنخ ماجرا برود و درنهایت متوجه می‌شود که دلیل اصلی این رخداد، فقدان شفافیت در نظام بهداشت و درمان کشور است که مشکلاتی را برای بیماران و پزشکان به همراه دارد.
این مستند به واکاوی فقدان شفافیت در نظام بهداشت و درمان ایران می‌پردازد.
علاوه بر این، او به دنبال یک تجربه‌ی خارجی در کشور انگلیس می‌رود و متوجه می‌شود که در آنجا نیز چنین اتفاقاتی رخ‌داده است و آنان تنها راه‌حل رفع این مشکل را شفافیت می‌دانند.
مستند ترخیص به کارگردانی مهدی انصاری در سال 1396 ساخته شده است.
مستند «راه ق(غ)ریب»؛ بررسی اکنون دانشجویانی که با آرمان «دکتر قریب شدن» وارد رشته پزشکی شده‌اند
«امروز برای ثبت نام رفتم دانشگاه، مطمئنم به چیزی که دوست دارم میرسم، و یه پزشک خوب و ماهر مثل دکتر قریب میشم که به بیمارهای فقیر بدون هزینه درمان، کمک کنم و آنها را از ناامیدی نجات بدهم … »
این یادداشتی است که مستندساز، 7سال قبل در هنگام ورود به رشته پزشکی، در صفحه اول کتاب آناتومی خود نوشته است؛ اما اکنون و در آستانه‌ی فارغ‌التحصیلی این سوال ذهنش را درگیر کرده است: «آیا پول برای پزشک‌ها مهم تر از سلامتی مردم است؟»
«راه قریب» داستان ماشینی شدن تدریجی دانشجوی پزشکی طی گذر سال‌ها در بیمارستان‌هاست؛ دانشجویانی که با آرزوی «دکتر قریب» شدن وارد پزشکی می‌شوند ولی به مرور این آرزو برایشان غریب و غریب‌تر می‌شود.
از نکات مثبت مستند این است که علیرضا کاظمیان -مستندساز- دانشجوی سال آخر پزشکی دانشگاه علوم پزشکی ایران می‌باشد. بنابراین علاوه بر درک خوب شرایط، باعث شده تا با سایر دانشجوها و اساتید حاضر در مستند ارتباط خوبی بگیرد.
این مستند رویکردی آسیب شناسانه دارد ولی به معنای نادیده گرفتن نقاط مثبت سیستم آموزش پزشکی و پیشرفت‌های صورت گرفته نیست.
تماشای این مستند به خصوص به دانش‌آموزان رشته علوم تجربی و دانشجوها پیشنهاد می‌شود.
مستند «آرزو»؛ حکایت دیوار کج نظام سلامت در ایران و درآمد نجومی عده ای از پزشکان
مستند «آرزو» اولین مستندی است که با نگاهی آسیب شناسانه به مشکلات اساسی نظام سلامت و اقتصاد آن پرداخته و سعی بر آن دارد که مخاطب را با گوشه‌ای از ناگفته‌های این حوزه آشنا کند.
این مستند ضمن گفت و گو با کارشناسان و اساتید در مورد اقتصاد سلامت، به این سوال می‌پردازد که جامعه و حتی کودکان چه نگاهی به حرفه پزشکی و این صنف از جامعه دارند؟
مستند آرزو محصول 1395 سفیرفیلم می‌باشد که تهیه‌کنندگی آن را رضا صادقی و تحقیقات و پژوهش آن را مجید فضائلی انجام داده است.
مستند «بدون مرز»؛ انسانیتی که مرز ندارد
مستند «بدون مرز»، به خدمات دکتر سید ناصر عمادی چاشمی، پزشک متعهدی که در مناطق محروم داخل و خارج کشور انجام وظیفه می‌کند می‌پردازد.
دکتر عمادی متخصص پوست و مو و عضو هیئت علمی دانشگاه تهران و رزمنده دفاع مقدس است که با روحیه ای جهادی و خستگی ناپذیر سالیانه یک ماه به روستاهای محروم سطح کشور و یک ماه را نیز به کشورهای محروم آفریقایی سفر می‌کند و به صورت رایگان بیماران پوست و مو را معالجه می‌کند.
مستند «بدون مرز» در ۵۲ دقیقه به تصویربرداری و کارگردانی مجید عزیزی و توسط خانه مستند انقلاب اسلامی تهیه شده است. تصویربرداری این مستند در کشورهای کنیا، غنا، بوروندی و همچنین شهرهای شمالی ایران، بم، سمنان و … انجام شده است.
مستند «مردان زندگی»؛ حکایت مردانی که زندگی را در میانه‌ی میدان جنگ معنا کردند
جنگ روی دیگر زندگیست. از میان همهمه، تنش و اضطرابی که بر فضای جنگ حاکم است، زندگی شکوهش را به رخ میکشد. مستند «مردان زندگی» روايت مردان تيم پزشکی هلال احمر جمهوری اسلامی در بيمارستان‌های صحرايی کشور سوريه است.
در این مستند جنگ سوریه و داعش را از منظر پزشکان و رسالت آنان به تصویر میکشد. مردانی که سلاحشان دارو و امیدشان بهبود و سلامت همه انسان‌هایی‌ست که به درمانگاهشان می‌‌آیند.
نگاه انسانی که در طول مستند «مردان زندگی» جاری است، به آن ابعادی فرازمانی و فرامکانی بخشیده است که می‌تواند با هر بیننده‌ای از هر جغرافیا، زبان، دین و فرهنگی ارتباط برقرار کند و او را با خود همراه سازد.
در بین مجروحان تحت مداوا، داعشی‌ها نیز هستند؛ اما برای این مردان، انسان فراتر از مسلک و ایدئولوژی‌اش است.
در این مستند پزشکان حاضر، شفاف و روشن از دغدغه‌هایشان صحبت می‌کنند. از وظیفه انسانی و حرفه‌ای خود و آرمان‌ها و باورهایی می‌گویند که آنها را بدون هراس از دشواری کار در فضای جنگ، به کارزاری آورده است که بعضی از پزشکان حاضر نیستند به آن پا بگذارند.
مجموعه مستند شریان؛ بررسی جایگاه طب سنتی ایران در زندگی مردمان دیروز و امروز
امروزه جهان دست‌خوش تغییرات بسیاری شده و پیشرفت علم، دستاوردهای عظیمی را برای انسان به ارمغان آورده است؛ از جمله در حوزه‌ی بهداشت و درمان. در بسیاری از کشورها، نگاه به سلامت جامعه از اهمیت بالایی برخوردار است و سیاست‌گذاری‌ها در راستای بهره‌مندی از علم، برای یافتن راه‌های نوین درمان و ساخت وسایل مجهزتر پزشکی صورت می‌گیرند ولی آیا با همه‌ی این تلاش‌ها، جهان امروز سالم تر از جهان چند قرن پیش است؟
مجموعه مستند هفت قسمتی «شریان» می‌کوشد به این سوالات پاسخ دهد و مخاطبان خود را با دانش پزشکی قدیمی ایرانی آشنا کند تا به این سرمایه عظیم علمی خود آگاهی یابند. همچنین به ارتباط این دانش با زندگی‌های امروز می‌پردازد.
گفت وگو با پزشکان و کارشناسان خبره و برخی مسئولان وزارت بهداشت و درمان، بخش های مختلف این مستند را تشکیل می‌دهند.
سعید کاظمی نویسنده، تهیه‌کننده و کارگردان این مجموعه است و نادر طالب‌زاده نیز مشاوره هنری و نظارت بر این طرح را بر عهده داشته است.
مستند «فتح کرونا»؛ روایت فتحی دیگر در سال 1399
نزدیک به دو سال است که نوع دیگری از جهاد در جامعه‌ی ما نمایان شده است. این روحیه‌ی جهادی و مؤمنانه به طور خاص در کادر پزشکی و درمانی ظهور یافته و به همین دلیل مدافعان سلامت لقب گرفته‌اند.
مستند «فتح کرونا» روایتی از شیوع بیماری کوید 19 در ایران و گوشه‌ای از خیل عظیم زحمات کادر پزشکی کشور به ویژه نیروهای جهادی، در قالب روایت فتحی دیگر است.
در این مستند بخشی از تلاش جهادی مدافعان سلامت بیمارستان‌های امیرالمومنین (ع)، بوعلی، فرهیختگان و دو بخش خدمات درمانی، بهداشتی و جهادی دانشگاه علوم پزشکی آزاد اسلامی تهران به تصویر کشیده می‌شود.
این مستند به کارگردانی سجاد باغ شیخی توسط گروه مستندسازی کانون شهید سید مرتضی آوینی تولید شده است.
جهت تماشای این آثار می توانید به سایت عماریار مراجعه کنید.
کلیه حقوق برای عماریار محفوظ است.