به گزارش راهنوشت، با استقرار دولت سیزدهم و انتصاب رییس جدید سازمان سینمایی از یک سو و تغییر رئیس صدا و سیما از سوی دیگر، انتظار این است که در رویکردهای فرهنگی و هنری تغییرات قابل توجهی ایجاد شود.
در این بین سانسور که همواره محل مناقشه در رسانهها بوده در کانون توجه قرار دارد.
حالا به بهانه این دو انتصاب به مرور 10 نکته درباره پدیده سانسور در سینما و تلویزیون و شبکه نمایش خانگی میپردازیم.
1- غربیها ید طولایی در سانسور محتوای تمدن اسلامی و حقایق جهان دارند و البته در فاسدترین انواع تصاویر هم سانسور را با احتساب ردهبندی سنیِ مخاطب اعمال میکنند.
از جمله طنزهای تلخ این است که در دنیا همانهایی که بیشترین سانسورها را انجام میدهند، روز جهانی مبارزه با سانسور در فضای مجازی (12 مارس) را تعیین و بنا نهادهاند و از سویی در برابر سانسور محتوای نادرست موضع میگیرند!
2- سانسور به خودیخود کار بدی نیست و آنجا که قرار باشد بنیانهای اعتقادی یا مصالح عمومی جامعه هدف قرار گیرد در همه دنیا به شیوههای مختلف از سانسور استفاده میشود.
این امر برای جامعه اسلامی که قرار است مقابل فحشا و فساد و زمینههای آن بایستند هم امر غریبی نیست.
3- بهتر است سانسور را به خوب و بد تقسیم کنیم. سانسور خوب و مفید آن است که جلوی انحراف هنر از انتقال پیام سالم را بگیرد و سانسور بد به معنای حذف آزادی بیان در بازگوکردن و نمایش واقعیتهای رشددهنده انسان برای کاشت مناسب در مزرعه دنیا است.
4- بیان اینکه سانسور در قرآن کریم و تعالیم اسلامی و روایات ما چه جایگاهی دارد و دشمنان اسلام با استفاده از ابزار سانسور بد چه اقداماتی انجام داده و میدهند یادداشت دیگری میطلبد ولی ذکر این نکته خالی از لطف نیست که دروازهبانی صحیح مقابل ورودیهای دیداری و شنیداری کار عاقلانهای است.
هر انسان آزادهای که بخواهد راه کمال را طی کند سانسور خوب یا به تعبیر دیگر محافظت از خود را در برابر امواج ناسالم و انحرافی ضروری میداند.
5- این روزها با انتشار سخنان خانم شقایق دهقان با تعبیر ممیزیهای عجیب و غریب در صدا و سیما و اظهارات او مبنی بر جلوگیری از نشستن بازیگران در نقش زن و شوهر روی یک مبل یا حذف رنگ (بخوانید برق و لعاب) لب خانمهای بازیگر، موضوع سانسور بیشتر در معرض قضاوت قرار گرفته است.
جدا از اینکه چقدر ادعای ایشان درباره محدودیت رنگ لباس و غیره در سریال پاورچین واقعیت دارد، اگر بازیگرانی مانند خانم دهقان کمرنگکردن گریم و آرایش بازیگران را عجیب و غریب میدانند، نوک پیکان انتقاد باید به سوی مسئولین فرهنگی باشد.
علت این امر آن است که هیچگاه به درستی برای جامعه هنری، الزامات شرعی کار هنرمندانه تبیین نشده و در راه اقناع نیز تلاشی در خور توجه صورت نگرفته است.
6- اکنون که رئیس سازمان سینمایی به تازگی منصوب شده و پیشینه وی حاکی از دغدغههای فرهنگی مناسب است و رئیس جدید صدا و سیما نیز از دوران تحول در رسانه ملی سخن گفته و نزدیک شدن سینما و تلویزیون به یکدیگر را نوید داده، وقت آن است که جامعه هنری کشورمان اول با مرز دقیق الزامات شرعی برای خلق یک اثر هنری آشنا شود و دوم در این زمینه با تبیین درست و منطقی و تعامل دوسویه به اقناع برسد.
7- معیارهای دو یا چندگانه در اِعمال سانسور که بخشی از آن ناشی از مصلحتاندیشی بیجا و دخالت سلیقه است مخاطب را در رویارویی با سینما و تلویزیون و اکنون بیش از هر زمان شبکه نمایش خانگی با سؤالات بیپاسخ و گره ذهنی درگیر میسازد.
8- فضای ولنگارانه مجازی و شبکههای ماهوارهای معاند به مرگ گرفتهاند تا دستاندرکاران داخلی در شبکههای نمایش خانگی و سینما و حتی تلویزیون به تب راضی شوند.
بنابراین جدا از وضع نه چندان مناسب سینما و نمایش خانگی در رسانه ملی هم گاهی آرایشهای غلیظ و برخی تصاویر نیازمند ویرایش مشاهده میشود. این برخورد، منفعلانه است و نتیجه آن افزایش تب و نزدیک شدن به مرگ خواهد بود.
درست آن است که با بکارگیری همه ظرفیتها و توجه به پیشنهادات دلسوزان، برخوردی فعالانه با موضوع داشته و قبل از آنکه به سانسور نیاز باشد کاری کنیم خالق اثر هنری آنچنان بسازد که ویرایش و بازبینی موضوعیت خود را از دست بدهد.
9- هنرمندان جدا از سایر اقشار جامعه نیستند و در نظام آموزشی پر از ایراد در مدرسه و دانشگاه تحصیل کردهاند.
اگر اعتقادات به شیوه درست و کاربردی قبل از ورود به عرصه هنر آموزش داده میشد و شبهات برطرف میگردید، جلوگیری از نمایش محرکهای زیانآور در تصاویر، ممیزی عجیب و غریب قلمداد نمیشد.
10- زیست دوگانه برخی (بخوانید تعداد قابل توجهی) از هنرمندان مقابل دوربین و در فضای مجازی و جامعه با ظاهر متضاد اثر سانسور خوب را تضعیف میکند و چه بسا در ذهن بیننده، نفاق را هم نهادینه میسازد.
اینجا هم نقش آموزش از دوران مدرسه و تریبونداران فرهنگی اهمیت خود را بیش از پیش نشان میدهد.