«4200» عنوان مستندی به کارگردانی امیر سیاح از فعالان و کارشناسان حوزه اقتصاد است که همراه با پژوهشی دقیق به بررسی اعلام تک نرخی بودن ارز در سال 97 از سوی دولت و تبعات آن بر اقتصاد کشور می پردازد.
با او گفت وگویی داشتیم که می‌خوانید.
چه شد که از میان معضلات اقتصادی کشور، سراغ دلار تک نرخی معروف به دلار 4200 رفتید؟
تک نرخی کردن ارز و اعلام خبر دلار 4200 تومانی یک اشتباه فاحش تاریخی بود که مسببان آن 30 سال است به دنبال پیاده سازی تفکری اشتباه هستند و کشور را به انحراف می کشانند و این خرابکاری ها را گردن دیگران می اندازند.
هدف من از ساخت این مستند و رفتن به سراغ چنین سوژه ای، این بود که همگان بدانند چه تفکری و چه ریل گذاری سبب وقوع چنین فجایعی شد و در چند سال آینده، جای شهید و جلاد در حوزه اقتصاد عوض نشود. از همان ابتدای اعلام تک نرخی شدن ارز، پیگیر موضوع بودم و چون این اقدام، اشتباهی بسیار فاحشی بود، تصمیم گرفتم که این اشتباهات را در یک کتاب یا مستند ثبت کنم.
پروسه تحقیق و پژوهش، چه میزان طول کشید؟
من شغلم پژوهش است و طبعا از همان روز اول ماجرا و حتی قبلتر از آن، به اصطلاح در بطن موضوع بودم و ماجرا را برای خودم ثبت و مفاد تصویری و متنی را ذخیره می کردم تا مستندش را کار کنم و الحمدا… این اتفاق نیز افتاد و به نوعی می توانم بگویم که از همان ابتدای اعلام این خبر، کار تحقیق و پژوهش را آغاز کردم، اما ساخت مستند را از ابتدای سال 98 کلید زدم و مرداد ماه تدوینش به پایان رسید.
از همان ابتدا، به دنبال روایت خطی قصه بودید یا طرح های دیگری هم در ذهن داشتید؟
موقع شروع، به شیوه روایت فکر نکردم؛ چرا که بستگی داشت به این که چه متریالی، چه از لحاظ تصویری و چه از لحاظ مصاحبه هایی که انجام می دهیم، به دست می آید، ضمن این که یک سری مستندات جدیدی بعد از پخش به دستم رسید،که اگر الان دوباره میخواستم مستندم را بسازم، یک جاهایی از آن را کم و زیاد میکردم.
چرا از مدافعان طرح دلار 4200 در مستند نشده است؟
من تمام تلاش خودم را برای حضور افرادی که فکر می کردم حرفی برای گفتن دارند کردم، اما جز آقای خسرو تاج، هیچ کس نیامد که من از استدلال هایی که مطرح کردند، استفاده کردم.
بازخوردهای مستند؟
مستند را در جمع های رسانه ای و اقتصادی اکران کردم و خوشبختانه استقبال شده است، البته بعضیها گفتند کار جناحی و ضد دولتی است و برخی دیگر گفتند چرا در زمان دولت قبل، این کار را نکردید؟ بعضیها هم برخی اشکالات جزئی به مستند گرفتند.
با توجه به پایان بندی کار و طرح مسئله خیانت، آیا باید منتظر قسمت های بعدی این مستند هم باشیم؟
ما سرنخ هایمان را می دهیم و فکر کنم دیگر، بقیه کار، وظیفه دادستان است که مسائل را پیگیری و اسناد مورد نیازش را پیدا کند.
با توجه به رواج مستندسازی درباره مسائل اقتصادی، چه ارزیابی در مورد این کارها و تأثیرگذار بودن آنها دارید؟
این کارها، مستندهایی قابل احترام هستند اما در پخش آنها دچار مشکل هستیم که این مسئله در اثرگذاری کارها نقش دارد. ما به عنوان افرادی که در این حوزه دغدغه مند هستیم باید برای پخششان هم فکری بکنیم. به نظرم در این حوزه، فرم کارها، در حد و اندازه محتوای قوی، باید مورد توجه قرار بگیرد.
خودتان چه موضوعاتی را برای کار در حوزه اقتصاد پیشنهاد می دهید؟
یکی از موضوعات، بررسی مشکلات ریشه ای نظام در زمینه اقتصاد است، موضوع دیگر بررسی چند پروژه مطرح در اقتصاد ایران که ناشناخته اما مؤثر بودند و همچنین موضوع خصوصی سازی با توجه به تحولاتی که در سال‌های اخیر بوده، می توان موضوع مستند باشند. نکته ای هم که در این سال ها از آن غفلت کردیم، دستاوردهای جمهوری اسلامی است که به صورت خوب، پرداخت نشده اند و این از کوتاهی ماست که باید جبران شود.
کلیه حقوق برای عماریار محفوظ است.