«حیدر معمور» 31 ساله، تهیهکنندۀ مستند «شیون یانکیها» است. او فارغالتحصیل رشتۀ مهندسی محیطزیست بوده، اما به آن بسنده نمیکند و با ورود به عرصۀ خبرنگاری وارد عرصۀ هنری میشود. علاقۀ شخصی «حیدر معمور» فعالیت در حوزۀ بینالملل است و به همین دلیل با تقویت زبان عربی فعالیت در این عرصه را آغاز کرده. تاکنون هم چندین اثر تولید کرده که ازجملۀ آنها میتوان به «نبرد برای یک رؤیا»، «عزیز بلد» اشاره کرد. امسال نیز با اثر «شیون یانکیها» در نهمین دورۀ جشنوارۀ عمار شرکت کرده است.
موضوع مستند «شیون یانکیها» چیست؟
شیون یانکیها در مورد آن برهه زمانی است که گروههای عراقی علیه نیروهای آمریکایی اقدام میکردند. موضوع کلیاش موضوع مقاومت مردم عراق در برابر اشغالگران آمریکایی است. آن چیزی که در ذهن ما هست و در جامعه برداشت کردیم «یانکی» بیشتر به آن آمریکاییهای گاوچرانی میگویند که طبیعتاً همیشه اشغالگر هستند؛ یعنی حتی آمریکا هم سرزمین اصلی خودشان نیست.
به عنوان تهیه کنندۀ مستند شیون یانکیها از «قیس خزعلی» و «عبدالهادی دُراجی» بگویید؟
«قیس خزعلی» یکی از فرماندهان نیروهای مقاومت مردمی عراق است؛ یعنی چهرهای است که از همان ابتدا حتی در اوایل سقوط صدام که گروههای مقاومت خیلی شکل نگرفته بودند، او با نیروهای «جیش المهدی» و با «آیتالله صدر» بوده. اینها یک گروهی بودند که بعداً تحت نظارت «مقتدی صدر» شدند. «آقای خزعلی» یکی از فرماندهان کلیدی او بود. جوری که آن گروه «مجامیع خاصة» که میتوانیم بگوییم مثلاً تکاورهای نیروهای مقاومت بودند تحت فرماندهی او عملیات انجام میدادند. ما در سفر قبلی که به عراق داشتیم مستند «نبرد برای یک رؤیا» را ساختیم که دربارۀ آزادسازی فلوجه بود. آنجا بود که ما با این گروه آشنا شدیم و دیدیم که اینها حجم خیلی زیادی از عملیات علیه آمریکاییها داشتهاند که همش هم مستندسازی شده است؛ یعنی بیشتر از ششهزار عملیات هست که تمامش فیلمبرداری شده. کار ما هم این بود که سعی کنیم عملیاتهای مهم را در این مستند بیاوریم. «عبدالهادی دُراجی» هم یکی از فرماندهان معروف جبهۀ مقاومت؛ اما بیرون خیلی شناختهشده نیست.
«قیس» با «مقتدی صدر» چه ارتباطی داشتند بگویید؟
در حال حاضر گروه «سائرون» در عراق بیشترین رأی را آوردهاند که وابسته به مقتدی صدر هستند. الآن ارتباطی بین «عصائب» و «مقتدی صدر» وجود ندارد. بهخاطر اختلافنظری که داشتهاند؛ کاملاً ارتباطشان با یکدیگر قطعشده است.
گروههایی مانند «جیش المهدی» که الآن هم حضور دارند، وابسته به «مقتدی صدر» هستند. اینها همهاش بهخاطر ارادتی است که به پدر «مقتدی صدر» داشتند؛ چون مرجع بود و برخی موضعگیریهای خیلی قوی علیه صدام در آن دوران داشت و به این خاطر مردم شیفتهشان شدند. بعد از او پسرش آمد و جایش را گرفت. عملکردش را من نمیتوانم درموردش صحبت کنم ولی به خاطر علاقه و احترامی که پدرشان داشتند هنوز هم به پسرش پایبند هستند.
در حال حاضر امنیت عراق چگونه است؟
بعد از فتوای مرجعیت برای جهاد علیه داعش که «حشدالشعبی» تأسیس شد. «حشدالشعبی» مجموعهای از تمام گروههای مقاومتی است که در عراق بودند؛ چه نیروهای «مقتدی صدر»، «جیش المهدی»، چه «عصائب اهل الحق» و خیلی گروههای دیگر.
اینها الآن تحت لوای «حشدالشعبی» فعالیت رسمی و قانونی انجام میدهند. مجلس عراق هم تصویب کرده که « حشدالشعبی» جزء نیروهای مسلح عراق حساب میشوند و حقوقبگیر دولت هم هستند. ارتش عراق هم الآن ارتش نسبتاً خوبی شده؛ ولی طبیعتاً مثل «حشدالشعبی» نمیشود؛ چون «حشدالشعبی» نیروهایی هستند که بسیجیوار عمل میکنند.
چرا مردم تعدادی از مردم عراق موافق حضور آمریکاییها بودند؟
طبیعتاً آن جو سنگینی که دولت عراق داشت و آن قلعوقمع و خفقان و آن وضعیت امنیتی شدید باعث شده بود مردمی که در کوچه و بازار هستند، هرچند غلط ولی یک دید نسبتاً خوبی به آمریکاییها داشته باشند که آمریکاییها ما را از شر یک دیکتاتور خیلی بزرگ نجات میدهند؛ یعنی دارند زندگی سخت ما را به آزادی نزدیک میکنند. این مسئله باعث شده بود تا خیلیها این شبهه برایشان پیش بیاید که آمریکاییها دارند ما را از دست صدام آزاد میکنند. آن موقع، سختی زندگی و سختی شرایط عراق به آنها اجازه نمیداد تا دید استراتژیک داشته باشند یا بحث دشمنی آمریکا را درک کنند.
راجع به «عصائب أهلالحق» توضیح دهید؟
آنها از همان ابتدا مخالف حضور آمریکاییها بودند؛ یعنی این دید را داشتند که ما نمیتوانیم اشغالگر را قبول کنیم، چون اشغالگری معنی خاص خودش را دارد و درک میکنند که آمریکا نیامده است تا ما را از دست صدام نجات دهد. مطمئناً برنامههای بلندمدتی برای این کشور دارد.
از آرشیوهایی که در این اثر استفاده کردین بگویید.
آرشیو را تماماً از خود بچههای «عصائب» تهیه کردیم. خیلی از این آرشیوها، مثل تصاویری که از «پیترمار» وجود دارد که او را در زندان نشان میدهد را مستقیماً رفته بودیم بخش «إعلامالحربی»، رسانۀ جنگی «عصائب» تهیه کردیم و برای اولین بار است که پخش میشود. این را از روی آن نوارهای قبلیشان برای ما تبدیل کردند که البته آنهم با اصرار خیلی زیاد؛ یعنی به خاطر بحثهای امنیتیاش خیلی راضی نمیشدند ولی اصل کار مهم بود و ما مجبور بودیم آنجا بمانیم و این طبیعتاً برای ما هزینه داشت و درنهایت با اصرار این آرشیوها را گرفتیم.