محمد حسن یادگاری از باشگاه شهرت می گوید – سلبریتی باید مدیریت شود

«باشگاه شهرت»، عنوان مستندی از محمدحسین یادگاری است که همان‌طور که از نام اثر هم پیداست، به مسئله سلبریتی پرداخته است. با او، درباره مستند بلندش گفت‌وگویی داشتیم که در ادامه می‌آید.

ایده و جرقه ساخت این کار چه بود؟

موضوع فرهنگ شهرت و سلبریتی و جریاناتی که به دنبال اینها شکل می‌گیرد، مدتی است که در جامعه ما، خیلی اهمیت پیدا کرده است. از طرف دیگر، متناسب با تحصیلاتم که در حوزه ارتباطات است و الان در اواخر دوره دکتری هستم، سعی کردم از زاویه مطالعات فرهنگی به این قضیه سلبریتی نگاه کنم و آن را ریشه‌شناسی کنم تا مشخص شود که چه قواعد و ملزوماتی دارد. به همین دلیل هم با مشورت یکی از اساتید، شروع به مطالعه و تحقیق کردم البته منابع محدودی در اختیار داشتم، ولی توانستم با شش-هفت کتاب، به آن چارچوبی که در نظر داشتم، برسم.

چه چارچوبی؟

چیزی که به آن رسیدیم، این بود که مفاهیم شهرت و سلبریتی، در واقع، مفاهیمی بومی و مختص ایران هستند و این موضوع در فیلم هم نشان داده شده است. اما در مرحله تولید، به دلیل هزینه‌ها و حواشی که می‌توانست درست کند، ترجیح دادم این مفاهیم را روی نمونه‌های خارجی هالیوودی بندازم که چهره‌های معتبر و جهانی هستند و از طرفی، هم حاشیه‌های کمتری دارد و راحت‌تر می‌توانیم قصه خودمان را در این قالب بگوییم، مخاطب هم بهتر ارتباط می‌گیرد و هم نمونه ها، معتبر و جهانی است. اگر می‌خواستم با توجه به نمونه‌های داخلی، کار را تولید کنم اول، باید معلوم می‌کردم که مثلاً این شخص، چهره است یا نه، همچنین محدودیت‌های نمایشی مثل حجاب، پوشش، مطرح کردن اتهامات و جرم‌های را هم اگر می‌خواستم بیاورم، حاشیه‌ساز می‌شد ولی با این قلق‌گیری و روشی که استفاده شد، سعی کردیم مفاهیم خودمان را به‌صورت تأثیرگذار بیان کنیم و فیلم هم کمترین آسیب بینید.

درباره جریان ساخت مستند هم توضیح می‌دهید؟

این کار، یک مستند آرشیوی است. در چنین کارهایی، پژوهش، خیلی مهم است. این نوع مستندها، نزدیک‌ترین نوع مستند به کار پزوهشی مکتوب است اگر بخواهی کتاب یا مقاله علمی بنویسی، نزدیک‌ترین مدل مستندسازی به آن، مستند آرشیوی است. نکته دوم هم این است که ما همزمان با مسائلی که نیاز می‌شد، آرشیو تهیه می‌کردیم البته موضوع کار، به‌نوعی است که آرشیو محدودی درباره آن وجود دارد. بعد از این کارها، به متن و سناریوی کار رسیدیم که چهار-پنج بار بازبینی شد و در نهایت، مستند هم پس از دو بار تدوین، در شهریور امسال، یعنی در یک بازه زمانی شش ماهه جمع شد. اولین پخش و نمایش مستند هم در جشنواره عمار بود، اگر تلویزیون بخواهد پخش کند، سانسور زیادی می‌کند.

به‌نظر خودتان، مواجهه جامعه با پدیده سلبریتی، چطور باید باشد؟

هر پدیده‌ای در حوزه فرهنگ مثل کپی‌رایت در سینما، فروش فیلم‌ها یا مفاهیمی که در سریال‌های نلویزیونی استفاده می‌شود، اینها را لزوماً نمی‌شود گفت که حتما باید قواعد‌وقوانین سفت‌و‌سختی درباره‌شان داشه باشیم بلکه چارچوب بندی و برنامه‌ریزی درست نسبت به پدیده‌های فرهنگی لازم است. پدیده شهرت و سلبریتی هم به همین ترتیب است، اینها یک‌سری پدیدهای فرهنگی است که نیاز به برنامه‌ریزی و مدیریتی دارد. به همین دلیل هم نکته اصلی من هم در فیلم، این است که مسئله سلبریتی، باید کنترل و مدیریت شود چه در فضای مجازی، فضای واقعی و… . قانون یا قوای انتظامی می‌تواند کمک‌کننده باشد ولی مهم‌تر از همه اینها، مسئله مدیریت فرهنگی است.

یک نکته دیگر هم که درباره سلبریتی‌ها می‌خواستم به صورت جدی، درباره‌اش حرف دقیقی بزنم این است که مثلاً می‌بینید یک آدمی با هر سطح سواد و نادانی، در شبکه‌های اجتماعی، هوادار زیادی پیدا می‌کند، به‌نظرم این مسئله تا حدی در مستند اتفاق افتاده است و ما توانستیم این سلبریتی‌نماهای شبکه های اجتماعی را با یک قاعده درست نقد کنیم.