صدای تشویق تماشاگران، ضربان قلبی پرهیجان و نماهایی از پرش های جسورانه یک موتورسوار شروع بسیار خوب و محکمی است که در ادامه به بریده ی صحبت های راویان مستند “کراس” می رسد.
راویانی که زاویه نگاه آن ها به “محمد کاظم توفیقی” معروف به “پژمان” در تصاویری سوار بر چند سکانس کوتاه از یک موتورسوار حرفه ای به بینندگان ارائه می شود.
ریتم جا مانده از قصه
کراس با این که روایتی از زندگی جسور و همراه شجاعت و نترسیِ یک قهرمان موتور کراس است اما ریتم آن در حد و اندازه موضوعش نیست و گرچه نگاه جامع و کاملی به اتفاقات پیش آمده در طول عمر کوتاه پژمان دارد، اما در پرداخت آن وجه از شخصیت او که درست در بخش یک سوم پایانی فیلم بازگویی ماجراها با آن ارتباط پیدا می کند ضعیف عمل کرده است.
قصه موتور سواری که در مسیر پر فراز و نشیب سرنوشت خود نهایتاً به یک شهید مدافع حرم تبدیل می شود و این عاقبت به خیری که اتفاقا می خواهد حرف اصلی و پیام فیلم باشد البته برای بیننده کمی غیر منتظره است.
دلیل این موضوع شاید تا اندازه زیادی به غفلت و عدم پردازش کارگردان از جنبه مذهبی شخصیت روایت خویش است که جز در دو سه سکانس بیشتر هم به آن اشاره نمی کند.
همین جا نباید دور از نظر داشت که او در پایان خوب ساخته خود البته نشان می دهد که یک قهرمان ورزشی چه طور جسورانه و با ایمان و آگاهی از ورای حوادث مادی زندگی خود جهش می زند و با پشت سر گذاشتن یا بهتر بگوییم پشت پا زدن به آن ها در زمانی کوتاه به معنویتی آسمانی می رسد تا عاقبت به یک اسطوره ی ارزشی تبدیل شود و این حرف کم و کوچکی برای یک مستند روایی نیست.
احمد رحمانیان روی بازتاب های تامل برانگیز سرنوشت فردی دست گذاشته است که علایق، موقعیت و شخصیت او وجوه خاصی دارد و با ربط دادن این موضوعات به مساله ی مدافعین حرم در ساخته ی خود قدم مهمی برداشته است که ابدا نباید در تصویرگری او از نظر دور داشت.
صحبت های برادر، همسر، دوست، همکار و همرزمان پژمان همگی حامل نکات مهمی از عقبه این تصمیم است که او در ناخود آگاه فیلم خود و با دنبال کردن و جست و گری اش نهایتا به آن می رسد و چنین طرح پویایی چه بسا از نکات مثبت و برجسته ی فیلم می تواند باشد.
حرف مستند حرف جوانان آرمان گرای امروز است
جز این ها، حرف کراس از جوانان آرمان گرای امروز است و در سیر و سلوک آن ها بازخورد تجربیات، نگاه و دغدغه های اطرافیانشان؛ نمایشی از عینیت های جامعه و وقایع اکنونش را به قضاوت می گذارد، کاری که فقط از پس ابزاری چون رسانه و هنر می تواند بر بیاید.
نمایش حرکت ذرات کوچک اما موثر اجتماع در جریانی سیال، رو به رشد، متفق و مجاهدانه که منجر به فتح الفتوحی(یا حتی جنبشی منطقه ای و جهانی) دربیرون از مرزها می گردد.
در نهایت می توان گفت کراس در گفتمان سبک زندگی پیروزی طلب و جست و جوگرانه ی شخصیت روایتش به عنوان نمادی از فرهنگ یک ملت مبارز و ظلم ستیز بسیار موفق عمل کرده است. ملتی که می خواهد و می تواند با لحاظ کردن الگوهایی چون پژمان برای انبوه جوانان خویش به کابوسی وحشت آفرین برای دشمنانش تبدیل شود.
جهت تماشای مستندهایی با موضوع مدافعان حرم بر این لینک کلیک کنید
کلیه حقوق برای عماریار محفوظ است.