به گزارش راه‌نوشت، در علوم جامعه‌شناختی جمعیت یکی از مؤلفه های اقتدار، قدرت ملی و استحکام ساخت درونی قدرت هر کشوری است و ایجاد تغییرات و اعمال سیاست‌های جمعیتی بدون نگاه علمی و آینده‌پژوهی، خسارات جبران‌ناپذیری به دنبال می‌آورد.
فرهنگ‌سازی به عنوان یکی از راهکارهای کاربردی می‌تواند از شدت این خسارت‌ها بکاهد و لزوما فرهنگ‌سازی و اقناع فکری جامعه با ابزار فرهنگی صورت می‌گیرد. رسانه یکی از ابزارهای قدرتمند اقناع‌سازی است که مردم یک جامعه را با عمق معایب و مزایای یک تصمیم کلان حاکمیتی و یا یک رفتار جمعی اجتماعی آشنا می سازد.
بدون هیچ اغماضی همه جامعه‌شناسان اذعان دارند که ایران به عنوان یکی از قدرتمندترین کشورهای خاورمیانه در آستانه یک فاجعه جمعیتی است و اگر به همین منوال پیش برود در آینده نه چندان دور با چالش جامعه سالمند مواجه خواهد شد.
در اینجاست که رسانه باید به کمک جامعه بیاید و محتواهایی را تولید و به سبد فرهنگی افراد بیفزاید که همگان برای رفع خطر از کنار گوش اجتماع خود نگران شوند و تلاش کنند .
در این میان هستند فعالان رسانه‌ای که بدون هیچ نگاه حاکمیتی خطر را احساس و آثار مستند ماندگاری تولید کرده و با نگاه‌هایی نو به موضوع جمعیت، فرزندآوری و در پس همه آنها اصالت سبک زندگی ایرانی-اسلامی پرداخته‌اند.
در ادامه به معرفی چندی از این مستندها می‌پردازیم:
پا به ماه؛ قصه شیرین لحظه‌های ناب
مجموعه مستند 10 قسمتی «پا به ماه» با قصه‌های روز‌های پایانی انتظار برای تولد فرزند و چالش‌های آن، نگاهی زیبا و دلبرانه از مادر شدن را به نمایش می گذارد این آثار که توسط مستندسازانی، چون ماریا ماوتی، الهام آقالری، مرجان خسروی، طیبه مینایی، علی نیکبخت، نگین احمدی، آذر مهرابی، و سمیه کریمی ساخته شده اند در نوع خود بی نظیر و نمونه استفاده از ابزار رسانه برای رفع یک مشکل جمعی است .
بردیا؛ روح زندگی
مستند «بردیا» قصه خانواده‌ای را روایت می‌کند که سالیان سال بچه‌دار نمی شدند و به لطف خدا و برخی حمایت‌ها صاحب فرزند می‌شوند و بردیا نور امید را در این خانواده روشن‌تر کرده است.
کارگردان اثر علیرضا حسینی به خوبی از عهده شرح خلاء فرزند در زندگی و مشکلات روحی و روانی آن برای زوج‌ها برآمده است.
آرمون؛ روایت برکت زندگی
از دیگر آثاری که با حمایت ستاد اجرایی فرمان امام (ره) و با تلاش فاطمه توسلی نژاد ساخته شده مستند «آرمون» است که به بررسی مشکلات درمان ناباروی در کشور می پردازد و تلنگری است برای بازنگری به قوانین و راه حل زوجهای نابارو در کشور.
دوازده نفر؛ همراه با یکی از پرجمعیت‌ترین خانواده‌های ایرانی
مستند «دوازده نفر»، مستندی است درباره یکی از پرجمعیت‌ترین خانواده‌های ایرانی که در قم زندگی می‌کنند. پدر این خانواده پر جمعیت یک طلبه جوان با ۳۲ سال سن است. او پنج دختر و پنج پسر دارد که ثمره ۱۷ سال زندگی او با همسرش هستند. عباس صالح‌مدرسه‌ای این خانواده متفاوت را به تصویر کشیده است.
نسل کشی؛ روایت نسل‌های سوخته
مستند «نسل کشی» ساخته مصطفی خسروی درباره وضعیت بد جمعیت ایران که روز به روز رو به کاهش است و در این میان مستند به دو استان پر جمعیت و کم جمعیت ایران و اهالی و نظرات آنان می‌پردازد و فرزندانی که آرزوی آنان داشتن خواهر و برادر است.
این هشدار را جدی بگیرید؛ فریبی به نام کنترل جمعیت
سال ۹۱ مقام معظم رهبری در اجتماع مردم بجنورد از اشتباهی بزرگ صحبت می‌کنند. اشتباهی که در دهه۷۰ شروع شد و آن چیزی جز کنترل رشد جمعیت نبود که چنان افسار گسیخته وبدون نظارت پیش رفت که اکنون با خطر سالمندی جامعه روبرو هستیم. به گفته‌ی کارشناسان، خطری که منفی شدن رشد جمعیت برای ما ایجاد می‌کند قابل مقایسه با هیچ تهدید دیگری نیست.
این مستند را مرتضی سیدی‌نژاد نویسندگی و کارگردانی کرده است.
دو تا کافی نیست؛ هست؟
مستند «دو تا کافی نیست»ساخته مهدی صدیقی، موضوع فرزندآوری و توکل به خداوند برای تشکیل زندگی و ازدیاد نسل را روایت می‌کند.
در ادامه با زن و شوهری جوان همراه می‌شود که بدون اتکا به منابع مالی کافی، زندگی مشترک تشکیل دادند و برای فرزندآوری نیز همین رویه را در پیش گرفتند.
به وقت مادری؛ بررسی علت تمایل کمتر زنان شاغل به فرزندآوری
مستند «به وقت مادری»، سه زوج جوان را که زن و مرد هر دو شاغل هستند، نشان می‌دهد که نسبت به مسئله فرزندآوری نظرات مختلفی دارند. محمدحسن یادگاری در این اثر، علت عدم تمایل زنان شاغل را به باردارشدن مانند ازدست‌دادن شغل، فشار مشکلات اقتصادی و… و تأثیرات آن را بر جامعه آسیب‌شناسی می‌کند.
مادرانه؛ اقدامی کوچک با نتیجه‌ای باورنکردنی
جمعی از فعالین دانشجویی سابق که اکنون وظیفه مادری را بر دوش دارند برای رشد همگام مادر و فرزندی اقدام به سازماندهی گروه‌های «مادرانه» در فضای مجازی و حقیقی می‌کنند. مادران در مادرانه برنامه‌های جمعی جذاب و آموزنده‌ای برای کودکان و خودشان تمهید می‌کنند؛ از جمله دورهمی‌های محله‌ای، تبادل کتاب و لباس.
بوستان خانواده؛ بررسی نگاه خانواده‌های ایرانی به مسئله فرزندآوری
نام مستند «بوستان خانواده» استعاره‌ای از محل استراحت و آرامش و فضای گرم و صمیمی خانواده است.
مستند، از طریق مصاحبه با اقشار مختلف مردم، دیدگاه آنها را نسبت به پدیده فرزندآوری جویا می‌شود و تأثیرات آن را بر تربیت فرزند، فضای خانواده، رشد جمعیتی کشور و … بررسی می‌کند.
محمد دیماسی کارگردانی این مستند را بر عهده داشته است.
هزار و چهارصد و تنها؛ چرا تمایل به تک فرزندی تا این اندازه زیاد است؟
مستند «هزار و چهارصد و تنها»، ساخته پژمان عرب، به بررسی علل افزایش تک فرزندی در جامعه می‌پردازد.
این مستند، ضمن آشنایی هرچه بیشتر خانواده‌ها را با معضلات تک فرزندی، چالش‌ها و بحران‌های این سبک زندگی در دوران نوجوانی و جوانی فرزند، در دوران سالمندی پدر و مادر و در آینده کشور را به تصویر می‌کشد.
عکس‌العمل؛ بحران جمعیت چه عواقبی برای ایرانیان خواهد داشت؟
مهدی محمودی در مستند «عکس العمل»، به موضوع بحران جمعیتی و دلایل کاهش ازدواج و تمایل به فرزندآوری در میان ایرانیان می‌پردازد.
نویسنده: اعظم وایانی
کلیه حقوق برای عماریار محفوظ است.